Sốt rét ở trẻ

0
74
Sốt rét có thể gặp ở mọi lứa tuổi từ phụ nữ có thai, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người lớn. Trẻ em là một đối tượng nhạy cảm và có nhiều nguy cơ, khi bị mắc bệnh sốt rét nếu không được cơ sở y tế phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ chuyển sang sốt rét ác tính gây hậu quả tử vong.

 

Sốt rét là gì?

 

– Sốt rét là bệnh truyền nhiễm lây theo đường máu, do ký sinh trùng sốt rét Plasmodium gây ra, được truyền từ người bệnh sang người lành bởi muỗi Anopheles, bệnh có thể gây thành dịch.

 

– Bệnh sốt rét là một trong những căn bệnh có diễn tiến nguy hiểm, khó nhận biết, đặc biệt là trong những giai đoạn đầu khi các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh chưa xuất hiện.

 

Phương thức truyền nhiễm bệnh

 

Bệnh sốt rét qua 3 cách thức: Do muỗi truyền bệnh (phổ biến) và do truyền máu, truyền qua nhau thai (hiếm gặp).

 

Đặc điểm sốt rét ở trẻ em

 

Tùy theo lứa tuổi của trẻ em, các đặc điểm khi mắc sốt rét có những diễn biến khác nhau. Cần có sự phân biệt để giúp cho việc chẩn đoán xác định.

 

sốt rét, trẻ em, bệnh truyền nhiễm, trùng sốt rét plasmodium, muỗi anopheles, chẩn đoán, sốt rét ác tính, điều trị,

Ảnh minh họa: Nguồn internet

 

Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi đến 6 tháng tuổi ít bị nhiễm bệnh sốt rét và ít tử vong do bệnh sốt rét vì còn mang huyết sắc tố F (fetal hemoglobin), còn có kháng thể được thụ hưởng từ người mẹ và do còn bú mẹ nên cơ thể trẻ thiếu chất PABA (para-amino benzoic acid) vì vậy, ký sinh trùng sốt rét không tổng hợp được acid folic để phát triển.

 

Trẻ trên 6 tháng tuổi

 

– Trẻ nhỏ từ 6 tháng tuổi trở lên sống tại vùng sốt rét lưu hành có tỷ lệ mắc sốt rét và tử vong do sốt rét thường cao hơn người lớn, cao nhất ở nhóm trẻ em từ 4 – 5 tuổi.

 

– Đặc điểm nhóm trẻ em từ 1 – 4 tuổi thường hay bị cơn co giật khi có sốt cao. Triệu chứng rối loạn tiêu hóa như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, bụng đầy trướng hơi xảy ra khá phổ biến.

 

– Trẻ có dấu hiệu thiếu máu nhanh, sớm bị lách sưng to; rối loạn dinh dưỡng phát triển nhanh. Chu kỳ cơn sốt xảy ra thường không đều đặn, đôi khi không có giai đoạn rét run.

 

– Đồng thời có biểu hiện đường huyết giảm, hiếm gặp biến chứng nặng ở gan với dấu hiệu bilirubin (vàng da), men gan cao và ở thận với dấu hiệu suy thận cấp thực thể.

 

– Bệnh nhi thường hay ho và bị viêm khí quản, phế quản. Tỷ lệ chuyển vào sốt rét ác tính thể não thấp hơn so với trẻ lớn và người lớn.

 

sốt rét, trẻ em, bệnh truyền nhiễm, trùng sốt rét plasmodium, muỗi anopheles, chẩn đoán, sốt rét ác tính, điều trị,

Ảnh minh họa: Nguồn internet

 

Sốt rét ác tính ở trẻ em

 

– Mất nước gây khô môi, mắt trũng, sụt cân, khát nước, đi tiểu ít, tỷ trọng nước tiểu cao, natri niệu thấp, chất cặn nước tiểu bình thường, urê huyết trên 6,5µmol/l,…

 

– Thiếu máu và có biểu hiên như mạch nhanh, khó thở, gan to, có tiếng thổi tâm thu, thậm chí bị suy tim có nhịp ngựa phi. Trường hợp thiếu máu nặng sẽ góp phần vào biểu hiện của hội chứng não như vật vã, co giật, hôn mê, rối loạn ý thức.

 

Biến chứng

 

– Trẻ em bị mắc bệnh sốt rét cơ thể còi cọc chậm lớn, kém thông minh.

 

– Sốt rét gây thiếu máu do ký sinh trùng vào trong máu nên chúng phá vỡ hàng loạt hồng cầu, dẫn đến thiếu máu, da xanh, môi thâm, mệt mỏi, gầy yếu.

 

– Gan và lách to. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ chuyển sang thể sốt rét ác tính và nguy cơ tử vong rất cao.

 

Phương pháp điều trị

 

Điều trị sốt rét thể thông thường ở trẻ

 

Khi trẻ em bị mắc bệnh sốt rét, nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời thường dễ chuyển sang sốt rét ác tính.

 

sốt rét, trẻ em, bệnh truyền nhiễm, trùng sốt rét plasmodium, muỗi anopheles, chẩn đoán, sốt rét ác tính, điều trị,

Ảnh minh họa: Nguồn internet

 

Bệnh sốt rét thể thông thường được điều trị bằng thuốc đặc hiệu dựa vào kết quả xét nghiệm và chẩn đoán lâm sàng để chọn thuốc sốt rét có hiệu lực, an toàn.

 

Việc sử dụng thuốc sốt rét quy định cụ thể bằng các loại thuốc điều trị ưu tiên và thuốc điều trị thay thế.

 

– Thuốc điều trị ưu tiên: Sử dụng tùy theo chủng loại ký sinh trùng sốt rét bị nhiễm.

 

– Thuốc điều trị thay thế: Sử dụng khi theo dõi trong 3 ngày điều trị bằng thuốc điều trị ưu tiên mà bệnh nhân vẫn sốt, tình trạng bệnh xấu đi, còn ký sinh trùng sốt rét và diễn biến bệnh nặng hơn thì thay các loại thuốc sốt rét điều trị thay thế có hiệu lực cao hơn.

 

Khi trẻ bị mắc bệnh sốt rét thể thông thường, nếu bảo đảm được nguyên tắc phát hiện, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời thì có thể ngăn ngừa nguy cơ chuyển thành sốt rét ác tính gây hậu quả tử vong.

 

Điều trị sốt rét thể ác tính ở trẻ

 

Việc điều trị triệu chứng và biến chứng cần thực hiện đúng theo hướng dẫn điều trị sốt rét ác tính ở người lớn.

 

Bên cạnh việc điều trị triệu chứng và biến chứng cũng cần chú ý xử trí biện pháp can thiệp chống co giật, hạ đường huyết, tình trạng thiếu máu; điều chỉnh sự mất nước, rối loạn điện giải, …

 

sốt rét, trẻ em, bệnh truyền nhiễm, trùng sốt rét plasmodium, muỗi anopheles, chẩn đoán, sốt rét ác tính, điều trị,

Ảnh minh họa: Nguồn internet

 

Phòng ngừa sốt rét

 

– Hiện nay, chưa có vắc-xin phòng ngừa nên biện pháp diệt trừ muỗi, bọ gậy vẫn được đặt lên hàng đầu.

 

– Cách phòng bệnh tốt nhất là tránh không bị muỗi đốt, cho trẻ ngủ màn, kể cả ban ngày. Tốt nhất là màn phải được tẩm hóa chất và phun hóa chất diệt muỗi.

Ngăn ngừa hoặc giảm các ảnh hưởng bằng cách uống thuốc phòng sốt rét.

 

– Luôn theo dõi nhiệt độ cơ thể của trẻ khi sốt bằng nhiệt kế điện tử để có biện pháp xử lý thích hợp nhất

 

– Luôn có nắp đậy ở các vật dụng chứa nước tránh để muỗi đẻ phát triển. Dọn sạch sẽ khu vực sinh sống, loại bỏ các khả năng muỗi phát triển bằng cách phát quang bụi rậm, các vật dụng chứa nước tích tụ như vỏ chai sành vỡ,…

 

 

Tại các vùng sốt rét lưu hành, trẻ em là đối tượng có nguy cơ dễ bị mắc bệnh sốt rét. Khi bị mắc bệnh cũng thường có nguy cơ chuyển thành sốt rét ác tính gây hậu quả tử vong. Vì vậy cần quan tâm đến vấn đề này để chủ động phòng ngừa nhằm hạn chế tử vong cho trẻ.

 

Theo NTD

Sốt rét ở trẻ

 

Theo NTD